Quy trình xin giấy phép bảo vệ môi trường

Quy trình thực hiện cam kết bảo vệ môi trường và xin cấp giấy phép môi trường cho dự án đầu tư xây dựng khu du lịch sinh thái dưới tán rừng

Với xu hướng phát triển du lịch xanh, du lịch sinh thái, nhiều nhà đầu tư lựa chọn xây dựng các khu du lịch dưới tán rừng – tận dụng cảnh quan thiên nhiên, bảo tồn rừng, kết hợp dịch vụ sinh thái và nghỉ dưỡng. Tuy nhiên, dù mang tính sinh thái, các dự án này vẫn phát sinh nhiều tác động đến môi trường: ảnh hưởng tới rừng và đất rừng, thay đổi sử dụng đất, phát sinh nước thải sinh hoạt và dịch vụ, giao thông nội bộ, tiêu thụ nước – điện lớn, xử lý chất thải rắn và nước mưa chảy tràn… Do vậy, theo quy định của nước ta, việc thực hiện cam kết bảo vệ môi trường hoặc xin giấy phép môi trường là bước bắt buộc để dự án có thể khởi động và đi vào hoạt động hợp pháp.

Bài viết này sẽ phân tích: (i) đặc thù môi trường của dự án khu du lịch sinh thái dưới tán rừng; (ii) cơ sở pháp lý liên quan đến cam kết/giấy phép môi trường; (iii) quy trình, các bước thực hiện; (iv) nội dung hồ sơ, lưu ý kỹ thuật; và (v) những khuyến nghị nhằm giúp nhà đầu tư triển khai hiệu quả.

Đặc thù môi trường của dự án khu du lịch sinh thái dưới tán rừng

2.1. Vị trí và hiện trạng môi trường

Dự án đặt trong vùng rừng hoặc gần rừng – thường có hệ sinh thái nhạy cảm, đa dạng sinh học, đất rừng, nguồn nước mặt/ngầm gần đó. Việc xây dựng và vận hành có thể tác động tới rừng (chặt cây, san nền), đất (xói lở, thay đổi địa hình), nước (nước mưa chảy tràn, nước thải sinh hoạt), giao thông nội bộ gây bụi, tiếng ồn.

2.2. Nguồn phát thải và tác động

• Nước thải sinh hoạt: từ khu lưu trú, khu nhà ăn, vệ sinh khách – nhân viên, spa, hồ bơi.
• Nước mưa chảy tràn: sân, đường nội bộ, bãi đậu xe, mái nhà – có thể cuốn theo đất cát, phân bón sân vườn, dầu nhớt.
• Chất thải rắn sinh hoạt & dịch vụ: rác từ khu nghỉ dưỡng, nhà hàng, spa,..
• Giao thông – máy móc thi công: bụi, tiếng ồn, khí thải.
• Thay đổi cảnh quan và hệ sinh thái: san nền, khai thác đất, thay đổi lớp thực vật – có thể ảnh hưởng tới đa dạng sinh học và dòng chảy nước.

Những đặc thù này làm cho hồ sơ môi trường cần tính tới cả “không chỉ xây dựng” mà “vận hành dịch vụ” – theo hướng sinh thái – bền vững.

Cơ sở pháp lý liên quan

3.1 Luật và Nghị định

– Luật Bảo vệ môi trường 2020 (có hiệu lực từ 01/01/2022) xác định phạm vi, đối tượng, nguyên tắc bảo vệ môi trường
– Các nghị định hướng dẫn: ví dụ Nghị định 08/2022/NĐ‑CP hướng dẫn thi hành Luật BVMT.
– Trước đây, nhiều dự án ở nhóm nhỏ có thể lập “cam kết bảo vệ môi trường” – nhưng theo cập nhật hiện nay, việc phân loại thủ tục đã được rà soát lại

3.2 Cam kết và giấy phép môi trường

– “Cam kết bảo vệ môi trường” từng là hồ sơ đơn giản cho dự án có tác động thấp.

– “Giấy phép môi trường” được cấp cho dự án có phát sinh chất thải nguy hại hoặc có lượng lớn phát thải.– Thủ tục hành chính: ví dụ giấy xác nhận đủ điều kiện BVMT

3.3 Áp dụng đối với dự án sinh thái

Dự án khu du lịch sinh thái dưới tán rừng thường:

• Phải lập hồ sơ môi trường (ĐTM hoặc bản cam kết) trước khi triển khai xây dựng.
• Nếu phát sinh nước thải, chất thải có nguy cơ cao cần giấy phép môi trường.
• Phải tuân thủ nguyên tắc “phòng ngừa, tuần hoàn, tái sử dụng” trong luật BVMT

Quy trình thực hiện hồ sơ cam kết/giấy phép môi trường

4.1 Bước 1: Xác định loại hồ sơ

– Kiểm tra xem dự án có thuộc danh mục phải lập ĐTM hoặc phải xin giấy phép môi trường hay chỉ cần cam kết.
– Vì dự án dưới tán rừng thường tương đối lớn, có xây dựng, lưu trú, dịch vụ, nên khả năng cao phải lập Hồ sơ ĐTM hoặc ĐTM sơ bộ và xin giấy phép môi trường.

4.2 Bước 2: Khảo sát hiện trạng và đánh giá sơ bộ

– Khảo sát hiện trạng môi trường khu đất: đất, nước mặt/ngầm, thực vật, động vật, tiếng ồn, giao thông.
– Xác định nguồn tác động trong giai đoạn thi công và vận hành: thi công san nền, xây dựng, vận hành lưu trú, nhà hàng, spa, hồ bơi.
– Đánh giá sơ bộ phương án và lựa chọn công nghệ/giải pháp phù hợp để giảm thiểu tác động.

4.3 Bước 3: Lập hồ sơ môi trường

– Nếu đủ điều kiện cam kết: chủ dự án lập bản cam kết bảo vệ môi trường theo mẫu (Phụ lục phù hợp) và gửi tới cơ quan chức năng.

– Nếu phải lập giấy phép môi trường: phải có báo cáo ĐTM đã được phê duyệt, sau đó nộp hồ sơ xin giấy phép môi trường. Hồ sơ gồm: đơn đề nghị, báo cáo ĐTM, thiết kế công trình BVMT, hợp đồng xử lý chất thải (nếu có), kết quả quan trắc môi trường định kỳ (nếu đã vận hành).

4.4 Bước 4: Thẩm định và cấp giấy phép

– Cơ quan chức năng kiểm tra hồ sơ, có thể yêu cầu bổ sung.
– Kiểm tra hiện trường nếu cần.
– Cấp giấy phép môi trường với các điều kiện về môi trường (nước thải, chất thải, rủi ro môi trường…) hoặc chấp nhận bản cam kết nếu phù hợp.

4.5 Bước 5: Giám sát, báo cáo định kỳ và thực hiện cam kết

– Chủ dự án thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường theo cam kết hoặc theo điều kiện giấy phép.
– Lập báo cáo giám sát môi trường định kỳ (thường mỗi 6 tháng hoặc 12 tháng) gửi cơ quan quản lý.
– Khi có thay đổi lớn (công suất, công nghệ, loại hình hoạt động) phải điều chỉnh hồ sơ môi trường.

Nội dung hồ sơ và các yêu cầu kỹ thuật đặc biệt

5.1 Hồ sơ cam kết bảo vệ môi trường

– Đơn đề nghị theo mẫu;
– Bản cam kết về thực hiện các biện pháp BVMT;
– Tài liệu liên quan: mô tả dự án, hiện trạng môi trường, phương án xử lý nước thải, khí thải, chất thải rắn; chương trình giám sát môi trường.

5.2 Hồ sơ xin giấy phép môi trường

– Đơn đề nghị cấp phép;
– Báo cáo ĐTM hoặc báo cáo sơ bộ ĐTM (nếu chưa phải ĐTM chi tiết);
– Thiết kế công trình bảo vệ môi trường (nước thải, chất thải rắn, rác thải, thoát nước mưa);
– Hợp đồng với đơn vị xử lý chất thải (nếu có);
– Kết quả quan trắc môi trường (nếu vận hành sẵn).

5.3 Yêu cầu kỹ thuật cho dự án sinh thái dưới tán rừng

– Thiết kế thoát nước mưa riêng, hạn chế chảy tràn đất rừng, kiểm soát xói lở.
– Hệ thống xử lý nước thải sinh hoạt và dịch vụ (spa, nhà hàng) phù hợp, tránh thải trực tiếp ra rừng.
– Thu gom và xử lý chất thải rắn – nhựa, thức ăn, hóa mỹ phẩm spa; ưu tiên phân loại và tái sử dụng.
– Thiết kế giao thông nội bộ hạn chế xe cộ lớn, giảm tiếng ồn, bảo tồn thực vật hiện hữu.
– Báo cáo phải chứng minh dự án không phá vỡ đa dạng sinh học, có biện pháp bảo tồn rừng/đất rừng.

Thách thức

– Khu rừng thiên nhiên thường có địa hình phức tạp, nên việc khảo sát hiện trạng môi trường và thiết kế hết sức khó khăn.
– Việc xử lý nước thải và chất thải rắn đạt chuẩn trong vùng rừng có chi phí cao hơn do phải bảo vệ rừng và đất.
– Tham vấn cộng đồng dân cư và các bên liên quan (bộ phận bảo tồn rừng, cộng đồng dân tộc thiểu số) phức tạp hơn.
– Chậm trễ cấp phép môi trường có thể làm dự án trễ tiến độ.

 Đề xuất

– Chủ đầu tư nên thuê đơn vị tư vấn môi trường chuyên ngành du lịch sinh thái/rừng từ sớm, lập hồ sơ ngay từ giai đoạn chuẩn bị dự án.
– Thiết lập chương trình quản lý và giám sát môi trường riêng cho giai đoạn xây dựng và vận hành – định kỳ báo cáo với cơ quan quản lý.
– Tận dụng công nghệ thân thiện môi trường: hệ thống xử lý nước thải nhỏ, tái sử dụng nước mưa, thiết bị tiết kiệm năng lượng.
– Cộng tác với cơ quan quản lý rừng và cộng đồng địa phương để đảm bảo bảo tồn hệ sinh thái và tránh xung đột.
– Dự trù ngân sách cho hạng mục bảo vệ môi trường – thiết bị xử lý, vận hành, bảo trì – vì nếu không thực hiện đủ có thể bị xử phạt hoặc đình chỉ hoạt động.

Việc thực hiện cam kết bảo vệ môi trường và xin cấp giấy phép môi trường cho dự án xây dựng khu du lịch sinh thái dưới tán rừng không chỉ là yêu cầu pháp lý bắt buộc, mà còn là nền tảng để dự án thực hiện phát triển bền vững, bảo tồn môi trường và nâng cao giá trị thương hiệu “sinh thái”.

Quy trình gồm xác định loại hồ sơ phù hợp, khảo sát hiện trạng và đánh giá tác động, lập hồ sơ cam kết hoặc giấy phép, thực hiện và giám sát định kỳ, là chuỗi công việc đòi hỏi chuyên môn và đầu tư, không thể bỏ qua.

Bằng cách đầu tư bài bản từ đầu và tuân thủ đúng quy trình, chủ đầu tư sẽ giảm thiểu rủi ro về môi trường – pháp lý – hình ảnh và thực sự hướng đến mô hình du lịch sinh thái bền vững thực sự – “cộng sinh với thiên nhiên” chứ không chỉ “khai thác thiên nhiên”.