THẦU GÓI THẦU THI CÔNG XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH

QUY TRÌNH ĐẤU THẦU VÀ CHẤM THẦU GÓI THẦU THI CÔNG XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH

Đấu thầu trong lĩnh vực xây dựng là một trong những hoạt động quan trọng nhất của nền kinh tế, bởi nó liên quan trực tiếp đến chất lượng hạ tầng, hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công và uy tín của cơ quan quản lý nhà nước cũng như nhà đầu tư. Trong bối cảnh Luật Đấu thầu 2023 và các nghị định mới được ban hành, quy trình lựa chọn nhà thầu thi công xây dựng công trình ngày càng đòi hỏi sự minh bạch, cạnh tranh, chuyên nghiệp và chuẩn hóa.

Gói thầu thi công xây dựng mang tính chất phức tạp nhất trong toàn bộ quá trình đầu tư xây dựng. Việc lựa chọn đúng nhà thầu không chỉ quyết định tiến độ, chất lượng, chi phí công trình mà còn ảnh hưởng đến an toàn lao động, môi trường, cảnh quan đô thị và sự phát triển bền vững của địa phương.

Bài nghiên cứu này phân tích toàn diện quy trình đấu thầu – chấm thầu – ký kết hợp đồng thi công xây dựng, các yếu tố kỹ thuật – pháp lý then chốt, rủi ro thường gặp và phương pháp đánh giá tiên tiến theo chuẩn quốc tế.

II. BẢN CHẤT CỦA ĐẤU THẦU THI CÔNG XÂY DỰNG

1. Đặc thù của gói thầu xây dựng

Khác với mua sắm hàng hóa hoặc dịch vụ tư vấn, gói thầu thi công có các đặc điểm:

·        Khối lượng công việc lớn, đa ngành: nền, móng, kết cấu, cơ điện, vật liệu, an toàn lao động.

·        Chịu ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên: địa chất, thủy văn, thời tiết.

·        Yêu cầu năng lực thi công thực tế cao: máy móc, nhân lực, kinh nghiệm hiện trường.

·        Rủi ro phát sinh lớn: biến động giá, thay đổi thiết kế, tai nạn lao động.

Vì vậy, việc đánh giá nhà thầu phải dựa trên hệ tiêu chí kỹ thuật – năng lực – tài chính – biện pháp thi công rất chặt chẽ.

2. Mục tiêu của đấu thầu

·        Chọn nhà thầu có năng lực phù hợp nhất, không chỉ rẻ nhất.

·        Đảm bảo chất lượng công trình, an toàn và tiến độ.

·        Hạn chế thất thoát, lãng phí, tiêu cực.

·        Nâng cao tính minh bạch, chuyên nghiệp và trách nhiệm giải trình của chủ đầu tư.

III. QUY TRÌNH ĐẤU THẦU GÓI THẦU THI CÔNG XÂY DỰNG

Quy trình chính thống theo Luật Đấu thầu và Luật Xây dựng gồm các bước:

1. Lập và phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu

Kế hoạch phải nêu rõ:

·        phạm vi công việc,

·        giá gói thầu,

·        nguồn vốn,

·        hình thức lựa chọn nhà thầu,

·        phương thức đấu thầu (1 giai đoạn 1 túi hồ sơ, 1 giai đoạn 2 túi hồ sơ...),

·        thời gian tổ chức đấu thầu.

Đây là “xương sống” của toàn bộ quy trình, quyết định tính hợp pháp từ đầu.

2. Chuẩn bị Hồ sơ mời thầu (HSMT)

HSMT gói thi công là loại phức tạp nhất, bao gồm:

·        yêu cầu về năng lực tài chính, nhân sự chủ chốt;

·        hợp đồng tương tự về quy mô và tính chất kỹ thuật;

·        biện pháp tổ chức thi công từng hạng mục;

·        thiết bị máy móc huy động;

·        tiến độ tổng thể và chi tiết;

·        yêu cầu kỹ thuật về vật liệu, kiểm soát chất lượng;

·        an toàn lao động, bảo vệ môi trường;

·        biểu mẫu dự thầu, biểu giá, thuyết minh.

HSMT càng rõ ràng, quy trình đánh giá càng minh bạch và hạn chế tranh chấp.

3. Phát hành HSMT và tổ chức mời thầu

Bên mời thầu đăng tải:

·        thông báo mời thầu,

·        hồ sơ mời thầu điện tử hoặc bản giấy,

·        thời gian khảo sát hiện trường,

·        thời gian giải đáp thắc mắc.

Mọi nhà thầu đều phải được tiếp cận thông tin bình đẳng.

4. Nhà thầu chuẩn bị và nộp hồ sơ dự thầu (HSDT)

Một HSDT thi công hoàn chỉnh phải bao gồm:

·        hồ sơ pháp lý – năng lực;

·        báo cáo tài chính 3 năm;

·        hợp đồng tương tự;

·        biện pháp thi công;

·        biện pháp ATLD – PCCC – bảo vệ môi trường;

·        tiến độ;

·        biểu giá chi tiết;

·        đơn dự thầu;

·        bảo đảm dự thầu.

5. Mở thầu công khai

Bên mời thầu mở thầu theo thời gian quy định. Việc mở thầu phải được lập biên bản chi tiết, ghi rõ:

·        tên nhà thầu,

·        giá dự thầu,

·        hiệu lực hồ sơ,

·        bảo đảm dự thầu.

6. Đánh giá hồ sơ dự thầu

Đây là bước quan trọng nhất, được thực hiện theo trình tự:

IV. QUY TRÌNH CHẤM THẦU GÓI THI CÔNG XÂY DỰNG

1. Đánh giá sơ bộ

Kiểm tra:

·        tư cách hợp lệ của nhà thầu;

·        bảo đảm dự thầu;

·        hiệu lực hồ sơ;

·        phạm vi công việc đáp ứng yêu cầu.

Nhà thầu không đạt sơ bộ sẽ bị loại ngay.

2. Đánh giá kỹ thuật

Đánh giá kỹ thuật là bước then chốt để đảm bảo chất lượng công trình trong tương lai.

Các nội dung đánh giá gồm:

a. Biện pháp thi công

·        phân tích chu trình thi công;

·        giải pháp kiểm soát chất lượng;

·        biện pháp thi công khó (móng sâu, nền yếu, cọc khoan nhồi…);

·        biện pháp đảm bảo ATLD;

·        công nghệ áp dụng.

b. Tiến độ thi công

·        khả năng đáp ứng mốc tiến độ;

·        biểu đồ nhân lực – thiết bị;

·        tính logic của chuỗi công việc.

c. Kinh nghiệm của nhà thầu

·        số lượng công trình tương tự;

·        quy mô tương đương;

·        độ phức tạp.

d. Năng lực thiết bị – máy móc

·        chủng loại, số lượng;

·        chứng nhận kiểm định;

·        khả năng huy động đúng tiến độ.

e. Nhân sự chủ chốt

·        chỉ huy trưởng, kỹ sư, cán bộ an toàn;

·        chứng chỉ hành nghề;

·        kinh nghiệm thực tiễn.

f. Biện pháp bảo vệ môi trường và an toàn lao động

·        kiểm soát bụi, tiếng ồn, nước thải;

·        biện pháp giảm thiểu ảnh hưởng khu dân cư;

·        hệ thống ATLD.

Nhà thầu phải đạt từ 70 – 80% số điểm kỹ thuật (tùy gói thầu) mới được xem xét giá.

3. Đánh giá tài chính

Đánh giá tài chính đảm bảo:

·        giá dự thầu hợp lý,

·        không phá giá,

·        phù hợp mặt bằng thị trường.

Nội dung đánh giá gồm:

·        sai lệch số học;

·        đơn giá bất thường;

·        tính hợp lý của giá nhân công, giá máy, vật liệu;

·        tổng giá dự thầu sau hiệu chỉnh.

4. Xếp hạng nhà thầu

Thông thường:

·        Nhà thầu đạt kỹ thuật và có giá đánh giá thấp nhất sẽ được xếp hạng 1.

·        Trường hợp đấu thầu theo thang điểm tổng hợp: điểm kỹ thuật + điểm tài chính.

5. Thương thảo hợp đồng

Chủ đầu tư và nhà thầu xếp hạng 1 thương thảo:

·        phạm vi công việc;

·        nhân sự chủ chốt;

·        biện pháp thi công;

·        tiến độ;

·        giá trị hợp đồng;

·        điều khoản tạm ứng – thanh toán;

·        điều khoản phạt vi phạm;

·        thời gian bảo hành.

6. Ký hợp đồng

Hợp đồng thi công xây dựng thường áp dụng:

·        hợp đồng trọn gói,

·        đơn giá cố định,

·        hoặc đơn giá điều chỉnh theo đặc thù dự án.

V. NHỮNG RỦI RO THƯỜNG GẶP TRONG ĐẤU THẦU THI CÔNG

1. HSMT thiếu chặt chẽ

Có thể dẫn đến:

·        hiểu nhầm yêu cầu kỹ thuật,

·        chấm thầu thiếu cơ sở pháp lý,

·        nhà thầu khiếu nại kéo dài.

2. Nhà thầu bỏ giá thấp để trúng thầu

Sau khi trúng:

·        kéo dài tiến độ,

·        bổ sung phát sinh,

·        giảm chất lượng công trình,

·        gây thiệt hại cho chủ đầu tư.

3. HSDT làm đẹp hồ sơ, thiếu năng lực thực tế

Một số nhà thầu:

·        mượn hồ sơ nhân sự,

·        khai khống thiết bị,

·        cung cấp hợp đồng tương tự không chính xác.

4. Rủi ro ở giai đoạn thương thảo

Nếu thương thảo thiếu kinh nghiệm:

·        hợp đồng không chặt chẽ,

·        không kiểm soát được chi phí phát sinh,

·        dễ xảy ra tranh chấp.

5. Rủi ro phát sinh trong thi công

·        điều kiện địa chất khác với khảo sát;

·        biến động giá vật liệu;

·        lỗi thiết kế;

·        thay đổi quy mô, tiêu chuẩn kỹ thuật.

VI. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐẤU THẦU – CHẤM THẦU

1. Hoàn thiện HSMT theo chuẩn quốc tế

·        mô tả kỹ thuật theo tiêu chuẩn,

·        tránh mô tả thương hiệu,

·        chuẩn hóa bảng khối lượng,

·        quy định rõ các chỉ tiêu đánh giá.

2. Ứng dụng đấu thầu qua mạng

·        giảm tiêu cực,

·        tăng tốc độ đánh giá,

·        đảm bảo công khai dữ liệu.

3. Tăng cường năng lực tổ chuyên gia đấu thầu

·        đào tạo định kỳ,

·        cập nhật pháp luật,

·        ứng dụng phần mềm phân tích hồ sơ.

4. Thẩm tra năng lực nhà thầu thực tế

·        kiểm tra hiện trường các công trình tương tự,

·        xác minh thiết bị – nhân sự,

·        đối chiếu chứng chỉ hành nghề.

5. Áp dụng mô hình đánh giá LCC (Life Cycle Cost)

Xem xét:

·        chi phí thi công,

·        chi phí bảo trì,

·        chi phí vận hành,

·        tuổi thọ vật liệu.

6. Tăng cường giám sát cộng đồng và giám sát độc lập

·        công khai toàn bộ kết quả chấm thầu,

·        mời tổ chức độc lập thẩm tra,

·        ứng dụng công nghệ giám sát từ xa.

Quy trình đấu thầu và chấm thầu gói thầu thi công xây dựng công trình là một chuỗi hoạt động đòi hỏi tính khoa học, minh bạch và tuân thủ pháp luật cao. Chất lượng công trình phụ thuộc rất lớn vào chất lượng của hồ sơ mời thầu, năng lực của tổ chuyên gia và sự nghiêm túc trong đánh giá hồ sơ dự thầu.

Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ và yêu cầu kiểm soát vốn đầu tư ngày càng khắt khe, việc hiểu đúng – làm đúng quy trình đấu thầu là trách nhiệm của cả chủ đầu tư, nhà thầu và cơ quan quản lý nhà nước. Nếu được triển khai hiệu quả, đấu thầu thi công xây dựng sẽ trở thành động lực thúc đẩy hạ tầng quốc gia phát triển bền vững, minh bạch và hiện đại.

 

CÔNG TY CP TV ĐẦU TƯ VÀ THIẾT KẾ XÂY DỰNG MINH PHƯƠNG

ĐT: (08) 35146426 - (028) 22142126  – Fax: (028) 39118579 - Hotline: 0903 649 782

Địa chỉ trụ sở chính: 28B Mai Thị Lựu - Khu phố 7, Phường Tân Định. TP.HCM 

Địa chỉ văn phòng đại diện: Chung cư B1- Số 2 Đường Trường Sa, Phường Gia Định. TP.HCM

Website: www.khoanngam.net;  www.lapduan.com; www.minhphuongcorp.net;

Email: nguyenthanhmp156@gmail.com ; thanhnv93@yahoo.com.vn