Quy trình thực hiện dự án đầu tư từ giai đoạn chuẩn bị đến vận hành khai thác.
Thực hiện một dự án đầu tư không chỉ đơn thuần là xây dựng và khai thác một công trình, mà còn là quá trình nghiên cứu, đánh giá, triển khai bài bản theo đúng quy trình quản lý đầu tư. Việc hiểu rõ quy trình này giúp chủ đầu tư, cơ quan quản lý và đơn vị tư vấn điều phối hiệu quả, giảm thiểu rủi ro pháp lý và tài chính.
Quy trình thực hiện dự án đầu tư thường chia thành ba giai đoạn lớn:
1. Giai đoạn chuẩn bị đầu tư
2. Giai đoạn thực hiện đầu tư
3. Giai đoạn vận hành khai thác
Trong bước khởi đầu, nhà đầu tư hoặc đơn vị tư vấn sẽ lập đề cương sơ bộ dự án, gồm các nội dung cơ bản: tên dự án, mục tiêu, quy mô, địa điểm dự kiến, nhu cầu sử dụng đất, cơ sở pháp lý và định hướng đầu tư.
Sau khi trao đổi, thống nhất đề cương với chủ đầu tư, tiến hành thu thập thông tin đầu vào gồm:
· Thông tin về địa điểm, hiện trạng sử dụng đất
· Nhu cầu thị trường, sản phẩm dự kiến cung ứng
· Tình hình cung ứng nguyên liệu, vật tư đầu vào
· Quy định pháp luật liên quan đến ngành nghề, địa bàn
Tiếp theo là việc lập tổng mức đầu tư sơ bộ và phân tích hiệu quả tài chính, bao gồm:
· Chi phí đầu tư xây dựng, thiết bị, lắp đặt
· Chi phí vận hành, quản lý trong giai đoạn khai thác
· Xác định nhu cầu vốn, cơ cấu nguồn vốn (vốn tự có, vốn vay, vốn góp)
· Phân tích thị trường tiêu thụ và mức độ cạnh tranh
· Dự báo doanh thu, lợi nhuận, thời gian thu hồi vốn
Kết quả phân tích tài chính giúp xác định khả năng sinh lời và mức độ khả thi của dự án, từ đó quyết định có nên tiếp tục triển khai các bước sau hay không.
Đối với các dự án lớn, có sử dụng vốn nhà nước hoặc cần chấp thuận chủ trương đầu tư, cần lập Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi. Nội dung gồm:
· Định hướng đầu tư
· Hình thức đầu tư
· Phân tích sơ bộ địa điểm đầu tư, hạ tầng, tác động môi trường, xã hội
· Đề xuất phương án xây dựng, công nghệ dự kiến
· Ước tính sơ bộ tổng mức đầu tư
· Phân tích sơ bộ hiệu quả kinh tế - xã hội
Báo cáo tiền khả thi là cơ sở để xin chủ trương đầu tư từ cơ quan có thẩm quyền. Sau khi được phê duyệt, chủ đầu tư tiếp tục triển khai lập báo cáo khả thi.
Đây là báo cáo chính thức, mang tính quyết định đến việc có cấp phép thực hiện dự án hay không. Nội dung cần bao gồm:
· Mục tiêu đầu tư rõ ràng, cụ thể
· Địa điểm đầu tư chính thức
· Quy mô, tiến độ và thời gian thực hiện dự án
· Giải pháp kỹ thuật, công nghệ áp dụng
· Các biện pháp bảo vệ môi trường
· Phân tích chi tiết tài chính: dòng tiền, lãi vay, chi phí, lợi nhuận
· Đánh giá tác động xã hội – môi trường
· Phương án quản lý và tổ chức vận hành
· Tính pháp lý về quyền sử dụng đất, giấy phép liên quan
Báo cáo khả thi là căn cứ để cơ quan chức năng thẩm định, quyết định đầu tư và cho phép chủ đầu tư triển khai các bước tiếp theo.
Sau khi được phê duyệt báo cáo khả thi, chủ đầu tư sẽ tiến hành:
· Lập thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công
· Xin cấp giấy phép xây dựng
· Xin giấy phép phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường (nếu có)
· Thẩm định thiết kế và phê duyệt dự toán
· Chuẩn bị các thủ tục về đất đai, giải phóng mặt bằng, đấu nối hạ tầng kỹ thuật
Đây là giai đoạn rất quan trọng để đảm bảo dự án triển khai đúng tiến độ, đúng pháp luật và an toàn.
Chủ đầu tư tiến hành lựa chọn nhà thầu theo hình thức:
· Chỉ định thầu
· Đấu thầu rộng rãi hoặc hạn chế
· Tự thực hiện (đối với trường hợp không bắt buộc phải lựa chọn nhà thầu)
Căn cứ vào quy mô dự án và tính chất công trình, quá trình lựa chọn nhà thầu có thể kéo dài và yêu cầu hồ sơ năng lực, kinh nghiệm thi công tương xứng.
Khi khởi công xây dựng, cần có:
· Nhật ký thi công công trình
· Giám sát công trình theo đúng bản vẽ thiết kế và hồ sơ mời thầu
· Kiểm tra chất lượng vật liệu đầu vào
· Báo cáo tiến độ, điều chỉnh (nếu có)
· Đảm bảo an toàn lao động, phòng chống cháy nổ, vệ sinh môi trường
Chủ đầu tư có thể thuê tư vấn giám sát để quản lý quá trình thi công, hoặc tự thực hiện nếu có đủ điều kiện năng lực.
Khi công trình xây dựng xong, cần thực hiện:
· Nghiệm thu từng phần và tổng thể
· Lập biên bản bàn giao công trình
· Lập hồ sơ hoàn công
· Xin cấp giấy chứng nhận hoàn công (đối với công trình nhà ở)
· Báo cáo hoàn thành dự án gửi cơ quan chức năng
Hồ sơ hoàn công là điều kiện để đưa dự án vào khai thác hợp pháp.
Tùy tính chất dự án (sản xuất, du lịch, thương mại…), giai đoạn vận hành cần:
· Bố trí nhân sự quản lý, vận hành
· Ký kết hợp đồng cung ứng dịch vụ, phân phối sản phẩm
· Thiết lập bộ máy kế toán, nhân sự, kiểm toán
· Đánh giá hiệu quả đầu tư định kỳ
· Lập báo cáo gửi cơ quan quản lý nhà nước (nếu yêu cầu)
Việc vận hành hiệu quả không chỉ dựa vào công trình xây dựng mà còn phụ thuộc vào khả năng tổ chức, điều hành, chiến lược kinh doanh của chủ đầu tư.
Mọi dự án đầu tư phải được triển khai tuân thủ đúng luật pháp, đặc biệt là:
· Luật Đầu tư
· Luật Xây dựng
· Luật Đất đai
· Luật Bảo vệ môi trường
· Luật Đấu thầu
Bất kỳ sai sót nào trong hồ sơ pháp lý cũng có thể khiến dự án bị đình trệ, không thể triển khai hoặc không được nghiệm thu.
Quy trình lập dự án cần đánh giá kỹ lưỡng hiệu quả đầu tư, các chỉ tiêu tài chính (NPV, IRR, BCR…), các rủi ro thị trường, rủi ro pháp lý, kỹ thuật và môi trường.
Đối với các dự án lớn, hoặc chủ đầu tư không chuyên về xây dựng, nên thuê các đơn vị tư vấn chuyên nghiệp để:
· Lập báo cáo đầu tư
· Thiết kế dự án
· Xin giấy phép
· Quản lý dự án
· Tư vấn tài chính và pháp lý
Việc này đảm bảo hồ sơ dự án được xây dựng bài bản, đúng luật và có khả năng được phê duyệt cao.
Việc thực hiện một dự án đầu tư đòi hỏi quy trình khoa học, rõ ràng từ giai đoạn chuẩn bị, lập hồ sơ đến triển khai thi công và vận hành khai thác. Mỗi bước đều đóng vai trò quan trọng và ảnh hưởng trực tiếp đến sự thành công của dự án. Chủ đầu tư cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, hợp tác với các đơn vị tư vấn có kinh nghiệm để đảm bảo dự án được thực hiện đúng pháp luật, hiệu quả và bền vững.
Việc hiểu rõ và tuân thủ quy trình thực hiện dự án đầu tư không chỉ giúp nhà đầu tư hạn chế rủi ro, mà còn tạo tiền đề cho những bước phát triển bền vững trong tương lai.
Nội dung của Báo cáo tiền khả thi theo trình tự thực hiện dự án đầu tư:
- Định hướng đầu tư, điều kiện thuận lợi và khó khăn
- Qui mô dự án và hình thức đầu tư
- Khu vực và địa điểm đầu tư (dự kiến các nhu cầu sử dụng đất, các vấn đề ảnh hưởng môi trường, xã hội, tái định cư, nhân công .....) được phân tích, đánh giá cụ thể .
- Phân tích, đánh giá sơ bộ về thiết bị, công nghệ, kỹ thuật và điều kiện cung cấp các vật tư, nguyên vật liệu, dịch vụ, hạ tầng cơ sở ..
- Lựa chọn các phương án xây dựng công trình.
- Xác định sơ bộ tổng mức đầu tư , phương án huy động vốn, khả năng thu hồi vốn, khả năng trả nợ và thu lãi.
- Có các đánh giá về hiệu quả đầu tư về mặt kinh tế - xã hội của dự án.
- Thành phần, cơ cấu của dự án: tổng hợp hay chia nhỏ các hạng mục.
Trong trường hợp Báo cáo tiền khả thi phải được phê duyệt theo qui định của pháp luật thì sau khi đựơc phê duyệt nhà đầu tư có thể bắt tay vào xây dựng bản báo cáo chi tiết, đầy đủ theo hướng đã lựa chọn trong báo cáo tiền khả thi, đó là Báo cáo khả thi.
Báo cáo khả thi là tập hợp các số liệu, dữ liệu phân tích, đánh giá, đề xuất chính thức về nội dung của dự án theo phương án đã được chủ đầu tư lựa chọn. Và như đã nói ở trên nó cũng là căn cứ để cơ quan có thẩm quyền thẩm tra và quyết định đầu tư.
Nội dung của lập Báo cáo khả thi theo trình tự thực hiện dự án đầu tư:
Các căn cứ để xác định sự cần thiết phải đầu tư:
- Mục tiêu đầu tư; Địa điểm đầu tư; Qui mô dự án; Vốn đầu tư; Thời gian, tiến độ thực hiện dự án;
- Các giải pháp về kiến trúc, xây dựng, công nghệ, môi trường;
- Phương án sử dụng lao động, quản lý, khai thác dự án; Các hình thức quản lí dự án;
- Hiệu quả đầu tư; Xác định các mốc thời gian chính thực hiện dự án;
- Tính chất tham gia, mối quan hệ cũng như trách nhiệm của các cơ quan liên quan .
Nhìn chung thì nội dung của báo cáo khả thi cần đáp ứng một số yêu cầu cơ bản như: Tính hợp pháp, tính hợp lí, tính khả thi, tính hiệu quả, tính tối ưu ....
Việc lập báo cáo mang tính chuyên nghiệp rất cao, do vậy một sự chú ý dành cho các chủ đầu tư trong quá trình lập báo cáo nên có sự hỗ trợ của các cơ quan chuyên môn, các tổ chức và các chuyên gia từng tham gia thẩm định các dự án. Đặc biệt, nếu dự án sử dụng nguồn vốn vay nên mời cả người cho vay (tổ chức tín dụng, các nhà đầu tư ... ) tham gia ngay từ khâu lập dự án .
Theo các chuyên gia thì muốn có một báo cáo khả thi có chất lượng thì chủ đầu tư phải dành thời gian và chi phí thỏa đáng cho việc khảo sát và lập báo cáo (Theo một nghiên cứu của UNDP thì chi phí lập báo cáo thường chiếm 5% kinh phí dự án, có khi lên tới 15 - 20% đối với các dự án đòi hỏi yêu cầu kỹ thuật cao, phức tạp ).
Trình tự thực hiện dự án đầu tư ngay sau khi hoàn thành Báo cáo tiền khả thi và Báo cáo khả thi nhà đầu tư phải trình các báo cáo trên đến cơ quan có thẩm quyền để thẩm tra đầu tư (với các dự án phải thẩm tra đầu tư). Đồng thời ,gửi đến tổ chức cho vay vốn đầu tư (với dự án sử dụng nguồn vốn vay). Như vậy, việc lập xong hai bản báo cáo đồng nghĩa với việc nhà đầu tư đã hoàn thành dự án đầu tư về mặt kế hoạch và cũng kết thúc giai đoạn chuẩn bị đầu tư chuyển sang giai đoạn làm các thủ tục đầu tư, triển khai đầu tư trên thực tế.
Như vậy, Trình tự thực hiện dự án đầu tư, mà cụ thể là Báo cáo tiền khả thi và Báo cáo khả thi là rất quan trọng, nó quyết định đến sự thành công cũng như đảm bảo được tính pháp lý của dự án. Các nhà đầu tư, sau khi lựa chọn phương án kinh doanh thì thường cần đễn sự hỗ trợ của các chuyên gia Lập dự án để hoàn thành theo Trình tự thực hiện dự án đầu tư. Việc thấu hiểu được mong muốn của các nhà đầu tư, luôn sẵn sàng sát cánh cũng các nhà đầu tư trong việc Lập Báo cáo tiền khả thi và Báo cáo khả thi. Tùy những phương án kinh doanh cụ thể khác nhau mà chúng tôi đưa ra những phương án viết báo cáo chi tiết khác nhau để mang lại tính khả thi và đảm bảo được tính pháp lý cao nhất cho dự án.
Liên hệ tư vấn
CÔNG TY CP TV ĐẦU TƯ VÀ THIẾT KẾ XÂY DỰNG MINH PHƯƠNG
|