NHỮNG RỦI RO NGHỀ NGHIỆP TRONG CÔNG VIỆC KHOAN NGẦM

NHỮNG RỦI RO NGHỀ NGHIỆP TRONG CÔNG VIỆC KHOAN NGẦM (HDD) VÀ MÔI TRƯỜNG LÀM VIỆC DƯỚI LÒNG ĐẤT

Khái quát về công trình ngầm và đặc thù rủi ro khi khoan ngầm HDD

Công trình ngầm là toàn bộ các hoạt động thi công diễn ra trong không gian dưới mặt đất, bao gồm: đào – khoan đường hầm giao thông, tuyến metro, đường ống kỹ thuật ngầm, cáp quang – cáp điện, giếng đứng, bãi đỗ xe ngầm, mỏ đá, mạng lưới thoát nước và hệ thống hạ tầng ngầm đô thị.

Trong đó, khoan ngầm HDD (Horizontal Directional Drilling) là công nghệ phổ biến dùng để kéo ống qua đường, qua sông, qua khu dân cư hoặc khu vực có mật độ công trình cao. Công nghệ này ưu việt vì:

·        Không đào mở → hạn chế ảnh hưởng giao thông

·        Không phá vỡ hạ tầng hiện hữu

·        Thi công được trong địa chất phức tạp

·        Hạn chế tiếng ồn – bụi

·        Giảm nguy cơ sụt lún bề mặt

Tuy nhiên HDD vẫn nằm trong nhóm công việc ngầm nguy hiểm nhất, vì môi trường thi công khắc nghiệt, kết hợp:

·        Không gian hẹp – thiếu sáng

·        Độ ẩm cao – ẩm lạnh

·        Ô nhiễm khí – bụi – đất đá

·        Nguy cơ sạt lở, sập hố, ngạt khí

·        Rủi ro máy khoan công suất lớn

·        Nguy cơ mất ổn định địa tầng dưới các tuyến đường, bờ sông…

Do đó, rủi ro nghề nghiệp trong thi công khoan ngầm là đa tầng, đa nguồn và thường xuyên tác động đồng thời.

Những rủi ro chính trong công việc thi công khoan ngầm HDD

Các rủi ro được phân thành 06 nhóm lớn:

1.    Rủi ro máy móc, giao thông ngầm

2.    Rủi ro hóa học

3.    Rủi ro vật lý – cơ học

4.    Rủi ro sinh học

5.    Rủi ro cháy nổ

6.    Rủi ro điện – thiết bị

7.    Rủi ro tổ chức – phối hợp thi công

Dưới đây là phân tích chuyên sâu.

Rủi ro từ máy móc và giao thông ngầm

Trong HDD, mặt bằng thi công thường chật hẹp, kèm theo luồng giao thông hỗn hợp gồm:

·        Máy khoan công suất lớn (60 – 360 tấn)

·        Máy xúc, máy đào, xe đẩy bentonite

·        Xe tải vận chuyển dung dịch khoan

·        Xe chuyên dụng kéo ống thép/HDPE

·        Máy phát điện, máy bơm áp lực cao

1.1. Nguy cơ va chạm – kẹt – nghiền nát

Do điều kiện:

·        thiếu ánh sáng

·        không gian hẹp

·        nền đất trơn, ẩm

·        tiếng ồn cao

·        tầm quan sát hạn chế

Điều này làm tăng mạnh nguy cơ:

·        máy cán qua người

·        bị cuốn vào trục quay

·        bị va đập bởi cần khoan

·        bị kẹt giữa máy và thành hố

·        tải trọng rơi (ống thép, mũi khoan)

1.2. Rung động tác động lên người vận hành

Máy khoan HDD tạo rung tổng thể lên:

·        cột sống thắt lưng

·        cổ – vai – gáy

·        khớp tay (rung từ cần điều khiển)

Gây:

·        thoái hóa đốt sống

·        đau thần kinh tọa

·        hội chứng ống cổ tay

·        viêm gân vai, khuỷu tay

1.3. Nguy cơ thay đổi địa tầng gây sập thành hố hoặc lún mặt đường

Đặc biệt khi kéo ống qua đường hoặc qua sông:

·        dòng bentonite thất thoát → xói ngầm

·        đất đá không ổn định → sập khoang

·        tụt cần khoan → sập buồng kéo

Rủi ro hóa học trong lòng đất và công nghệ khoan ngầm HDD

HDD sử dụng nhiều vật liệu và hóa chất:

·        bentonite

·        polymer tạo độ nhớt

·        xi măng lỏng (grouting)

·        dầu mỡ công nghiệp

·        dung môi tẩy rửa thiết bị

·        khí thải diesel

·        khí phát sinh từ nền đất (CH₄, CO₂, H₂S…)

2.1. Bụi xi măng và bụi bentonite

Bụi gây:

·        kích ứng mũi – họng

·        viêm kết mạc

·        dị ứng da

·        viêm phế quản mãn tính

·        bệnh bụi phổi silic (silicosis)

2.2. Bụi silica tinh thể (SiO₂)

Phát sinh khi:

·        khoan xuyên đá

·        phá đầu khoang bằng máy cắt đá

·        xử lý lớp đá granite hoặc sa thạch

Bụi silica → tiềm năng gây ung thư phổi, xơ hóa mô phổi, viêm màng phổi.

2.3. Khí thải từ động cơ diesel

Gồm:

·        CO, CO₂

·        NOx, SO₂

·        PAH (hydrocacbon thơm đa vòng)

Nguy cơ:

·        ngạt cấp tính (CO)

·        tổn thương thần kinh

·        bệnh máu (benzolism)

·        ung thư phổi (PAH)

2.4. Khí từ thuốc nổ hoặc xử lý đá

Trong các dự án kết hợp nổ phá (địa chất cứng):

·        NO₂

·        CO

·        khí amoniac từ nhũ tương

2.5. Khí có nguồn gốc sinh học

Từ cống rãnh – hố ga – sông ô nhiễm:

·        H₂S (Hydrogen sulfide) – độc ở liều rất thấp; 800–1000 ppm gây tử vong nhanh

·        CH₄ – gây nổ

·        CO₂ – không mùi, không màu → ngạt

Đây là lý do công tác đo khí trước khi xuống hố là bắt buộc.

Rủi ro vật chất – cơ học trong thi công khoan ngầm HDD

3.1. Tai nạn liên quan đến băng tải, thiết bị kéo ống

Trong các dự án kéo ống dài:

·        bị cuốn vào puly

·        bị kẹp vào con lăn

·        rơi ống vào người

·        băng tải khởi động bất ngờ

3.2. Nguy cơ chấn thương do trượt – ngã

Do nền đất:

·        ẩm

·        trơn

·        lồi lõm

·        vướng ống, cáp điện, bùn bentonite

Tai nạn gồm:

·        trật khớp

·        bong gân

·        gãy xương

·        chấn thương đầu

3.3. Rủi ro do tư thế làm việc gắng sức

Công nhân thi công HDD thường:

·        cúi nhiều

·        xoay người liên tục

·        bê vác ống phụ trợ

·        làm việc trong hố hoặc buồng kéo nhỏ

Gây các rối loạn xương khớp (MSDs):

·        viêm gân

·        thoái hóa cổ – vai – gáy

·        hội chứng chèn ép thần kinh ngoại biên

Nguy cơ sinh học

Nguồn nhiễm:

·        nước thải đô thị

·        sông ô nhiễm

·        cống ngầm

·        hố ga

Nguy cơ:

·        tiêu chảy, nhiễm khuẩn đường ruột

·        nhiễm ký sinh trùng

·        viêm gan A

·        leptospirosis (nhiễm xoắn khuẩn do chuột)

Nguy cơ cháy nổ trong không gian hạn chế

5.1. Nguồn gây cháy – nổ

·        mêtan trong đất

·        khí H₂S

·        nhiên liệu diesel

·        dung môi dễ cháy

·        tia lửa điện từ máy móc

·        ổ trục quá nóng

·        thiết bị phát điện

5.2. Bụi dễ cháy

Bao gồm:

·        bụi than

·        bụi gỗ

·        bụi đá mịn

Các đám mây bụi dễ bốc cháy khi gặp tia lửa.

5.3. Hậu quả

·        bỏng nặng

·        vỡ màng nhĩ

·        tổn thương phổi

·        tử vong do sóng xung kích

Rủi ro điện trong môi trường ngầm khi thi công khoan ngầm kéo ống

6.1. Tiếp xúc thiết bị mang điện trần

Đặc biệt nguy hiểm khi:

·        môi trường ẩm

·        lắp đặt tạm

·        kéo cáp trong bùn

·        dùng nhiều thiết bị tạm

6.2. Rò điện – chập điện gây cháy

Khi:

·        cách điện kém

·        dây cáp bị hở

·        nước thấm vào tủ điện tạm

Rủi ro tổ chức – phối hợp thi công khoan ngầm HDD kéo ống qua đường

7.1. Nhiều đơn vị tham gia

·        HDD

·        cấp thoát nước

·        điện lực

·        viễn thông

·        giao thông

·        nhà thầu phụ

Dễ xảy ra:

·        hiểu nhầm trong chỉ đạo

·        vùng hoạt động chồng lấn

·        thao tác cẩu – kéo ống nguy hiểm

7.2. Nhân công mới – lao động thời vụ

Có nguy cơ:

·        thiếu huấn luyện an toàn

·        thiếu kinh nghiệm

·        chủ quan hoặc không hiểu nguy cơ khí độc

 Các biện pháp phòng ngừa rủi ro trong thi công khoan ngầm HDD

Gồm 05 nhóm lớn:

1.    Phòng ngừa chính (loại bỏ nguy cơ)

2.    Biện pháp kỹ thuật – tập thể

3.    Biện pháp cá nhân (PPE)

4.    Tổ chức công trường

5.    Đào tạo an toàn

Phòng ngừa chính – kiểm soát từ nguồn

·        Lựa chọn mũi khoan phù hợp địa chất

·        Dùng bentonite ít bụi, ít VOC

·        Kiểm soát áp suất trong khoang khoan

·        Thiết kế đường kính khoang hợp lý tránh sập lở

·        Lót ống ổn định thành khoang

·        Tránh thi công mùa mưa gây ngập nước

·        Khoan khảo sát xác định khu vực có CH₄, CO₂, H₂S

Phòng ngừa tập thể – kỹ thuật

2.1. Thông gió cưỡng bức

Trong buồng kéo ống hoặc hố thi công sâu:

·        lưu lượng ≥ 25 lít/giây/người

·        ống dẫn khí cách xa nguồn khí độc

·        hút cục bộ tại đầu khoan

2.2. Chiếu sáng đạt chuẩn

·        ≥ 300–500 lux trong hố

·        đèn chống nổ (Ex) trong môi trường có khí dễ cháy

2.3. Hệ thống cảnh báo khí độc

Thiết bị đo liên tục:

·        O₂

·        H₂S

·        CH₄

·        CO

·        VOC

Yêu cầu đo khí trước khi xuống hố.

2.4. Bảo vệ máy móc

·        lắp thanh chắn chống cuốn

·        kiểm tra phanh – lốp – cảnh báo lùi

·        giảm tốc độ máy khi vận hành trong hố

2.5. Kiểm soát rung – tiếng ồn

·        cabin cách âm

·        ghế chống rung

·        máy khoan có hệ giảm chấn

2.6. Cấu trúc hố thi công an toàn

·        gia cố bằng cừ thép hoặc ván thép

·        chống sạt bằng cọc ván hoặc vì chống

·        bơm thoát nước liên tục

 Biện pháp bảo vệ cá nhân (PPE)

·        Mũ bảo hộ đạt chuẩn EN 397

·        Mặt nạ lọc hơi hữu cơ + bụi (P2/P3)

·        Găng tay chống hóa chất và chống cắt

·        Giày bảo hộ mũi thép

·        Kính chống bụi, chống văng đá

·        Nút tai hoặc tai nghe giảm ồn

·        Quần áo chống tĩnh điện trong vùng nguy cơ cháy nổ

Biện pháp tổ chức công trường HDD

·        Tách luồng giao thông máy – người đi bộ

·        Biển báo đầy đủ, rõ ràng, không thừa

·        Lập kế hoạch tuần tra an toàn theo ca

·        Họp giao ban an toàn trước mỗi ca thi công

·        Hệ thống khóa – treo thẻ (LOTO) khi bảo trì máy

Đào tạo – huấn luyện an toàn nghề nghiệp

·        Huấn luyện kỹ thuật vận hành máy khoan HDD

·        Đào tạo xử lý sự cố bentonite tràn

·        Đào tạo cứu hộ hố sâu

·        Huấn luyện PCCC – an toàn cháy nổ

·        Đào tạo nhận biết khí độc

·        Tập huấn sử dụng mặt nạ thở – bộ cứu sinh

Công việc khoan ngầm HDD và các hoạt động dưới lòng đất là môi trường có mức rủi ro rất cao, kết hợp:

·        nguy cơ cơ học

·        nguy cơ hóa học

·        nguy cơ sinh học

·        nguy cơ cháy nổ

·        nguy cơ địa chất

·        nguy cơ tổ chức

Đặc biệt khi thi công qua đường – qua sông – dưới hạ tầng đô thị, rủi ro tăng gấp nhiều lần do:

·        tải trọng giao thông

·        rung động công trình

·        nước ngầm mạnh

·        nền đất yếu

·        diện tích thi công hạn chế

Việc áp dụng đồng bộ:

·        biện pháp phòng ngừa kỹ thuật

·        giám sát môi trường thi công

·        kiểm soát khí độc

·        đào tạo an toàn chuyên sâu

·        tổ chức công trường khoa học

·        bảo trì máy móc định kỳ

… sẽ giúp giảm đáng kể tai nạn lao động và rủi ro nghề nghiệp trong khoan ngầm HDD.

Khoan ngầm HDD là công nghệ hiện đại và bền vững cho hạ tầng đô thị tương lai, nhưng chỉ thực sự an toàn khi rủi ro được đánh giá đúng – kiểm soát chặt – giám sát liên tục.

 

GỌI NGAY – 0903649782 - 028 35146426 

ĐỂ ĐƯỢC TƯ VẤN 

CÔNG TY CP TV ĐẦU TƯ VÀ THIẾT KẾ XÂY DỰNG MINH PHƯƠNG

Địa chỉ: 28 B Mai Thị Lựu, P Đa Kao, Q 1, TPHCM

Chi nhánh: 2.14 Chung cư B1,số 2 Trường Sa, P 17, Q Bình Thạnh, TPHCM

ĐT: (08) 35146426 - (08) 22142126  – Fax: (08) 39118579 - Hotline 090 3649782 - 0907957895