ĐỀ XUẤT DỰ ÁN ĐẦU TƯ: SẢN XUẤT NẤM ĂN SẠCH CÔNG NGHỆ CAO

QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ VÀ MÔ HÌNH SẢN XUẤT NẤM ĂN SẠCH CNC

SƠ ĐỒ QUY TRÌNH CÔNG NGHỆ CHUNG

Sản xuất nấm ăn sạch theo công nghệ cao (CNC) là một quy trình chặt chẽ, khép kín, có sự kiểm soát nghiêm ngặt từ nguyên liệu đầu vào, xử lý giá thể, cấy giống, ươm sợi, tạo quả thể đến thu hoạch và đóng gói.

Quy trình chung được mô tả như sau:

1. Chuẩn bị nguyên liệu – phối trộn giá thể
   • Nguyên liệu chính: mùn cưa, rơm, vỏ trấu, lõi ngô nghiền, bông vụn…
   • Phụ gia: vôi, cám gạo, CaCO₃…
   • Tỷ lệ phối trộn được thiết lập theo từng loại nấm để đảm bảo độ ẩm, pH, độ thoáng khí phù hợp.
2. Đóng túi giá thể – hấp thanh trùng
   • Giá thể sau phối trộn được đóng vào túi PE chuyên dụng (túi 1kg – 2kg).
   • Sau đó, túi được đưa vào nồi hấp hoặc buồng hấp thanh trùng nhiệt độ 100 – 121°C trong 6 – 8 tiếng.
3. Cấy giống
   • Phôi giống chất lượng cao được chọn từ các cơ sở giống được kiểm định.
   • Cấy giống thực hiện trong phòng vô trùng để đảm bảo không lẫn tạp khuẩn.
   • Sau cấy, túi được đậy nắp và chuyển vào buồng ươm.
4. Ươm sợi (từ 15 – 40 ngày tùy loại)
   • Giai đoạn quan trọng để sợi nấm phát triển toàn bộ túi giá thể.
   • Buồng ươm được kiểm soát nghiêm ngặt về nhiệt độ (22 – 26°C), độ ẩm (65 – 70%) và ánh sáng (bóng tối hoặc sáng mờ tùy loại nấm).
5. Xử lý kích thích ra quả thể (giai đoạn tạo nấm)
   • Khi sợi nấm đã phủ kín túi, sẽ tiến hành cắt miệng túi, kích thích bằng thay đổi nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm, gió…
   • Mỗi loại nấm có quy trình kích thích riêng: ví dụ, nấm kim châm cần nhiệt độ 13 – 15°C và độ ẩm 90 – 95%.
6. Chăm sóc – Thu hoạch – Đóng gói
   • Quá trình chăm sóc quả thể kéo dài từ 7 – 20 ngày.
   • Nấm được thu hoạch thủ công hoặc bán tự động, sau đó được sơ chế, làm lạnh nhanh và đóng gói trong môi trường sạch.
7. Tiêu thụ – bảo quản – vận chuyển
   • Sản phẩm được vận chuyển bằng xe lạnh đến điểm phân phối.
   • Bảo quản từ 0 – 5°C, thời hạn sử dụng từ 7 – 14 ngày tùy loại.

THỜI GIAN SINH TRƯỞNG & ĐẶC THÙ TỪNG LOẠI NẤM

Loại nấm	Thời gian sinh trưởng (ngày)	Ghi chú đặc thù
Nấm kim châm	~ 50 ngày	Nhạy cảm với nhiệt độ, cần môi trường lạnh và chiếu sáng liên tục
Nấm đùi gà	~ 60 ngày	Tăng trưởng nhanh, cho năng suất cao
Nấm chân cơ	~ 120 ngày	Giai đoạn sợi và ra quả thể dài, yêu cầu phòng nuôi dưỡng tốt
Nấm hải sản	~ 120 ngày	Cần giá thể phối trộn kỹ và nhiều vi lượng

Tất cả các loại nấm đều cần môi trường kiểm soát chặt về:

• Nhiệt độ: 15 – 28°C tùy giai đoạn
• Độ ẩm: 65 – 95% tùy loại
• Ánh sáng: ánh sáng khuếch tán nhẹ đến mạnh
• Lưu thông không khí: gió nhẹ, tránh bức xạ trực tiếp
• Vệ sinh phòng nuôi: khử trùng định kỳ bằng tia UV hoặc hơi nước

YẾU TỐ KỸ THUẬT & CÔNG NGHỆ HỖ TRỢ

1. Phòng nuôi trồng hiện đại
   • Trang bị hệ thống điều hòa không khí trung tâm
   • Hệ thống điều chỉnh nhiệt – ẩm – ánh sáng tự động (có thể điều khiển qua IoT)
   • Camera giám sát, cảnh báo sớm nhiệt độ quá mức hoặc nhiễm khuẩn
2. Trang thiết bị sản xuất
   • Máy phối trộn giá thể công suất lớn
   • Buồng hấp tự động có cảm biến nhiệt – áp
   • Hệ thống băng chuyền đóng gói nấm
   • Máy lạnh công nghiệp, giá đỡ inox không gỉ
3. Quản lý chất lượng (QA/QC)
   • Kiểm tra mẫu phôi giống, độ ẩm túi, tỷ lệ sợi phát triển
   • Kiểm tra vi sinh vật – tạp khuẩn sau cấy và trước thu hoạch
   • Lưu mẫu sản phẩm theo lô và ghi nhận toàn bộ dữ liệu theo tiêu chuẩn ISO 22000 hoặc HACCP nếu xuất khẩu

1. Hiệu quả kinh tế:

• Năng suất trung bình: 1,5 – 3kg/m²/lứa
• Mỗi năm sản xuất được 5 – 7 lứa tùy loại nấm
• Sản lượng đạt 150 – 200 tấn/năm (quy mô 1.000m² nhà trồng)
• Giá bán trung bình: 40.000 – 100.000 đồng/kg tùy loại
• Doanh thu trung bình: 6 – 12 tỷ đồng/năm (chưa tính giá trị phụ phẩm hoặc xuất khẩu)

2. Hiệu quả môi trường:

• Tận dụng phụ phẩm nông nghiệp: rơm rạ, trấu, mùn cưa
• Quá trình sản xuất không xả thải hóa chất, chỉ sinh ra phụ phẩm có thể dùng làm phân hữu cơ
• Giảm chất thải nông nghiệp, giảm ô nhiễm nguồn nước và đất

3. Hiệu quả xã hội:

• Tạo việc làm bền vững cho 20 – 50 lao động tại chỗ
• Đào tạo nghề nuôi trồng nấm CNC cho lao động địa phương
• Tăng thu nhập vùng nông thôn, thúc đẩy liên kết hợp tác xã – doanh nghiệp

Dự án sản xuất nấm ăn sạch công nghệ cao là hướng đi phù hợp với nhu cầu phát triển nông nghiệp hiện đại, thân thiện môi trường và có giá trị kinh tế cao. Với quy trình công nghệ khép kín, kiểm soát nghiêm ngặt và sự đầu tư bài bản, dự án không chỉ mang lại lợi nhuận mà còn góp phần thúc đẩy kinh tế nông nghiệp theo hướng bền vững.

ĐỀ XUẤT DỰ ÁN ĐẦU TƯ: SẢN XUẤT NẤM ĂN SẠCH CÔNG NGHỆ CAO

Sơ đồ quy trình công nghệ: Đối với sản phẩm chính của Dự án là nấm kim châm, nấm đùi gà, nấm chân cơ và các loại nấm khác, thời gian sinh trưởng tính từ ngày bắt đầu cấy phôi giống đến ngày thu hoạch nấm kim châm là khoảng 50 ngày, nấm đùi gà là 60 ngày, nấm hải sản là 120 ngày, nấm chân cơ là 120 ngày, và phải tuân thủ chặt chẽ từng khâu của các quy trình như sau:

1)      Chuẩn bị nguyên liệu:

Các nguyên liệu đầu vào để làm giá thể tròng nấm: Là các nguyên liệu từ sản phẩm nông nghiệp để làm giá thể nuôi trồng nấm, sản phẩm nông nghiệp sẵn có tại địa phương hoặc nhập khẩu từ nước ngoài.

Đe đảm bảo hàm lượng dinh dưỡng cần thiết cho sự tăng trưởng của nấm, chất lượng giá thể nuôi nấm phải được kiểm soát chặt chẽ hàm lượng dinh dưỡng phù hợp cho từng loại nấm, kiểm tra kích thước hạt nguyên liệu thô, nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, không khí hàm lượng hydrocacbon, đạm, protein, cellulose, các khoáng chất,.... Công ty phải kiểm tra nghiêm ngặt và hạn chế các hàm lượng kim loại có trong nguyên liệu đầu vào, không sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc kích thích tăng trưởng và các hóa chất độc hại khác, thông qua các chứng chỉ chất lượng của từng lô hàng, từng loại sản phẩm tại trung tâm kiểm tra chất lượng quốc gia và tại phòng thí nghiệm của Công ty, từ đó sẽ xác định chất dinh dưỡng phù hợp cho từng loại nấm nhằm tối ưu hoá việc nuôi trồng nấm, theo quy trình khép kín bằng hệ thống máy móc, thiết bị hiện đại và đồng bộ. Tính toán công thức tỷ lệ phối trộn các nguyên liệu tối ưu, giảm chi phí sản xuất, đảm bảo chất lượng cũng như năng suất nuôi trồng nấm.

Kho nguyên liệu đầu vào

* Sản xuất soạt, hũ nhựa đựng giá thể: Do Công ty sản xuất theo tiêu chuẩn của Nhật Bản, vừa thân thiện với môi trường, vừa có thể tái sử dụng với độ bền trong vòng 20 năm

* Nghiền trộn và đóng chai: Các nguyên liệu đầu vào được phối trộn, thanh trùng rồi cấy giống bằng máy móc hiện đại đảm bảo độ đồng đều và sự chính xác cao. Công ty nghiên cứu và cho ra một công thức phối trộn nguyên liệu đạt tiêu chuẩn chất lượng. Trong quá trình sản xuất, phối trộn nghiêm ngặt theo công thức tiêu chuẩn cơ sở, sử dụng máy nghiền trộn để nghiền và trộn đều các nguyên liệu tạo dinh dưỡng gốc, bảo đảm tính ổn định đồng nhất của việc nuôi cấy cơ sở. Sử dụng dây chuyền thiết bị đóng bình chuyên dụng để nạp nguyên liệu vào hũ, hiệu quả hơn so với sử dụng phương thức thủ công truyền thống.

2). Khử trùng - Diệt khuẩn: Sau khi được nạp vào hũ nhựa, nguyên liệu được xử lý bằng thiết bị tiệt trùng, diệt khuẩn bằng nhiệt độ cao, tia hồng ngoại để loại bỏ các vi sinh vật gây hại. Quá trình khử trùng này diễn ra trong 8 tiếng ở nhiệt độ 140°C và độ ẩm từ 70% - 90%.

3). Làm lạnh: Kết thúc quá trình Khử trùng - Diệt khuẩn, những hũ giá thể được tự động chuyển sang phòng làm lạnh nhanh ở nhiệt độ 20°C để cấy giống nấm.

4). Cấy phôi giống nấm: cấy giống là công đoạn quan trọng nhất quyết định sự thành công hay thất bại của việc nuôi nấm. Bởi vậy những công nhân ở đây cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định về khử trùng giống như trước khi vào phòng mổ ở bệnh viện. Từ bên ngoài vào phải khử trùng, mặc quần áo khử trùng, đầu đội mũ gọn gàng để đề phòng vi khuẩn lây lan vào trong phòng giống. Nếu đã có vi khuẩn nó sẽ lây lan rất nhanh và thâm nhập vào nấm và khi đó phải loại bỏ toàn bộ số lượng nấm trong nhà máy. Thông qua hệ thống làm sạch không khí, tạo môi trường cấy giống sạch, tránh ô nhiễm, tránh nhiễm bệnh, cấy giống thông qua máy cấy giống tự động, đồng thời nâng cao hiệu quả làm việc, tiết kiệm nhân lực.

5). Xới bề mặt: Khi những sợi nấm mọc trắng từ đáy lên thì đến công đoạn tiếp theo là xới bề mặt giá thể trong hũ để nấm mọc lên điều, từ việc mở nắp, xới đến đóng nắp đều được thực hiện theo dây chuyền tự động hóa nên đảm bảo sự đồng đều và năng suất cao.

6). Ươm giống & nuôi trồng: Nấm ở giai đoạn ươm rất mẫn cảm với môi trường, đến nỗi không chỉ yêu cầu nhiệt độ từ (5-10°C), độ ẩm khoảng 80% yêu cầu chất lượng hơi nước cung cấp cho máy tạo độ ẩm cũng cần sạch tuyệt đối.

Thời gian ươm tùy từng chủng loại giống khác nhau. Từ đây nấm được cách ly hoàn toàn với môi trường xung quanh, các công nhân muốn vào xử lý phải qua các bước khử trùng và mặc quần áo bảo hộ đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm tối ưu nhất.

Ở giai đoạn này nấm mọc đều trên bề mặt giá thể. Trong thời kỳ sinh trưởng và phát triển của thực thể nấm, hệ thống điều khiển tự động thông minh được sử dụng để điều tiết ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, không khí v.v. nhằm khống chế độ to nhỏ của mũ nấm và tốc độ sinh trưởng giai đoạn sau của thực thể nấm.

7). Quẩn cổ - Nuôi trồng: Tiếp theo giai đoạn hỗ trợ cho nấm có kích thức chiều cao và sự phát triển đồng đều của từng hũ nấm, việc quấn cổ hũ nấm được tiến hành nhằm định hình cho cây nấm mọc dài, đều. Sử dụng hệ thống điều khiển tự động, điều chỉnh nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, oxy và carbon cho từng giai đoạn phát triển nấm, sử dụng bộ lọc không khí đế đảm bảo môi trường sạch, tạo điều kiện môi trường tốt nhất cho sự phát triển của nấm, và cuối cùng đạt được mục đích đảm bảo chất lượng, nâng cao sản lượng.

8). Thu hoạch và đóng gói: Vận dụng kỹ thuật bảo quản tiên tiến, kết hợp biện pháp bảo quản tôi ưu, như nhiệt độ ổn định, hút chân không, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, không nguy hại, thời gian bảo quản ít nhất là 30 ngày ở nhiệt độ bình thường.

-      Thông số kỹ thuật: Dây chuyển sản xuất tiến tiến nhất hiện nay trên thế giới, hoàn toàn tự động háo từ khâu sản xuất bao bì, nuôi trồng đến khâu ra nấm và đóng gói.

-      Tình trạng sử dụng của máy móc, thiết bị và dây chuyền công nghệ; Nhà xưởng và Dây chuyển thiết bị sản xuất hoàn toàn mới 100%, tự đồng hóa hoàn toàn.

-      Giải trình khả năng đáp ứng các điều kiện về tiếp nhận, chuyến giao công nghệ thuộc Danh mục công nghệ hạn chê chuyên giao; Sau khi nhà máy đi vào hoạt động hêt công xuât trong giai đoạn ba (03) và ôn định thị trường, Công ty sẽ chuyên giao công nghệ cho các doanh nghiệp, tư nhân địa phương và thu mua lại sản phâm.

Xem thêm các bài viết khác