CÔNG TÁC ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG

CÔNG TÁC ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG

Tổng quan ngành công nghiệp sản xuất giấy và đặc điểm môi trường

Ngành sản xuất giấy là một trong những lĩnh vực công nghiệp có lịch sử lâu đời, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt trong lĩnh vực bao bì, in ấn, xuất khẩu và công nghiệp chế biến. Tuy nhiên, đây cũng là ngành tiêu thụ lượng lớn tài nguyên (gỗ, giấy tái chế, hóa chất), sử dụng nhiều nước, năng lượng và phát sinh hàng loạt nguồn thải tác động mạnh tới môi trường.

1. Đặc điểm sản xuất và các nguồn thải điển hình

Các nguồn ô nhiễm chủ yếu bao gồm:

– Nước thải có hàm lượng COD, BOD, SS rất cao
– Khí thải từ lò hơi, sấy giấy (SOx, NOx, bụi)
– Bùn thải chứa xơ sợi, cellulose, hóa chất
– Mùi (H₂S, NH₃) từ công đoạn xử lý nước thải
– Tiếng ồn từ máy xeo, máy nghiền, bơm, quạt
– Rủi ro hóa chất từ NaOH, ClO₂, H₂O₂, PAC, Polymer

2. Xu hướng phát triển: Sản xuất sạch hơn – tuần hoàn

Các doanh nghiệp ngày nay hướng đến:

– Tăng tỷ lệ sử dụng giấy tái chế
– Giảm tiêu thụ nước và năng lượng
– Áp dụng công nghệ tẩy trắng không Clo (ECF/TCF)
– Tuần hoàn bột giấy – nước – bùn thải
– IoT – Quan trắc tự động khí thải, nước thải
– Quản trị môi trường theo ISO 14001

Ngành giấy Việt Nam đang chuyển đổi sang mô hình sản xuất xanh – tuần hoàn – carbon thấp, phù hợp chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh.

 Các yêu cầu pháp lý chung đối với mọi doanh nghiệp sản xuất giấy

1. Đánh giá tác động môi trường (ĐTM)

Theo Luật Bảo vệ môi trường 2020, mọi dự án sản xuất giấy thuộc:

– Dự án nhóm I và II tùy theo công suất > 20.000 tấn/năm
– Bắt buộc lập ĐTM, tham vấn cộng đồng, và trình phê duyệt tại Bộ hoặc UBND tỉnh

ĐTM phải phân tích đầy đủ:

– Dây chuyền công nghệ
– Bilan nguyên nhiên liệu
– Dự báo tải lượng ô nhiễm
– Mô hình lan truyền khí – mùi – nước thải
– Giải pháp giảm thiểu, phương án phòng ngừa sự cố
– Cam kết đầu tư công trình xử lý môi trường

2. Giấy phép môi trường

Nhà máy sản xuất giấy bắt buộc phải có:

– Giấy phép xả nước thải
– Giấy phép xả khí thải công nghiệp
– Giấy phép lưu giữ chất thải nguy hại
– Kế hoạch phòng ngừa ứng phó sự cố hóa chất

3. Quan trắc môi trường

Theo Nghị định 08/2022:

– Nước thải ≥ 500 m³/ngày phải quan trắc tự động
– Khí thải từ lò hơi công suất lớn phải lắp trạm quan trắc tự động
– Quan trắc định kỳ: 3–6 tháng/lần đối với nước – khí – tiếng ồn – chất thải

4. Quản lý hóa chất và an toàn lao động

Doanh nghiệp phải tuân thủ:

– Luật Hóa chất
– Nghị định 113/2017
– Hồ sơ SDS
– Kho hóa chất đạt tiêu chuẩn
– Hệ thống cảnh báo và PCCC đạt chuẩn TCVN

 Hệ thống quản lý môi trường nội bộ doanh nghiệp sản xuất giấy

1. Tổ chức bộ máy quản lý môi trường

Các doanh nghiệp lớn thường áp dụng mô hình:

– Ban an toàn & môi trường
– Tổ môi trường tại từng phân xưởng
– Nhóm giám sát nước thải – khí thải
– Tổ ứng phó sự cố hóa chất
– Bộ phận quan trắc – thống kê môi trường

2. Áp dụng ISO 14001 – Sản xuất sạch hơn

ISO 14001 là khung chuẩn giúp:

– Kiểm soát toàn bộ dòng nguyên vật liệu
– Giảm lãng phí
– Tích hợp quản trị rủi ro
– Tối ưu hóa hệ thống phân loại rác – bùn – bao bì
– Nâng cao năng lực vận hành công trình môi trường

3. Giáo dục – Huấn luyện định kỳ

Các doanh nghiệp phải đào tạo:

– An toàn hóa chất
– Vận hành hệ thống XLNT
– Ứng phó sự cố tràn hóa chất
– PCCC
– Bảo trì thiết bị lọc bụi – khử mùi – xử lý khí thải

4. Công bố thông tin môi trường

Theo Luật BVMT:

– Công khai số liệu quan trắc
– Báo cáo công tác môi trường lên Bộ/Sở TN&MT
– Tham vấn người dân
– Thông tin minh bạch về phát thải và chất thải

5. Thực thi luật – kiểm tra nội bộ

Doanh nghiệp phải tự đánh giá:

– Kiểm soát thiết bị xử lý nước thải
– Lưu giữ hồ sơ vận hành
– Ghi chép nhật ký hóa chất
– Báo cáo kịp thời sự cố và tình trạng vượt chuẩn

Mục tiêu môi trường và phân tích dòng nguyên liệu

1. Mục tiêu ngắn hạn – dài hạn

Mọi doanh nghiệp cần đặt mục tiêu:

– Giảm 10–20% mức tiêu thụ năng lượng
– Giảm 20–30% lượng nước thải
– Tăng tối thiểu 20% tái chế sợi cellulose
– Giảm phát thải CO₂ theo lộ trình zero-carbon
– Tối ưu hóa công nghệ xeo giấy – tẩy trắng

2. Phân tích MFA và vòng đời sản phẩm

Bình quân sản xuất 1 tấn giấy cần:

– 1,7–2,5 tấn nguyên liệu (bột giấy – OCC – giấy loại)
– 15–50 m³ nước
– 400–700 kWh điện
– 10–20 kg hóa chất tẩy – keo – phụ gia

Các nhà máy phải xây dựng bản đồ dòng vật liệu (Material Flow Analysis) để:

– Giảm thất thoát bột giấy
– Tối ưu nước tuần hoàn
– Tăng tỷ lệ tái sử dụng phụ phẩm

3. Kế toán môi trường

Bao gồm:

– Chi phí xử lý nước thải
– Chi phí xử lý khí thải và bùn thải
– Chi phí quan trắc
– Chi phí tuân thủ (phí BVMT, phí xả thải)
– Chi phí năng lượng môi trường

4. Lợi ích môi trường – kinh tế

Doanh nghiệp giảm tiêu hao → giảm chi phí:

– Tiết kiệm hàng tỷ đồng mỗi năm
– Nâng cao năng lực cạnh tranh
– Giảm rủi ro pháp lý

Các biện pháp giảm tải môi trường toàn diện

5.1 Công nghệ xanh

– Công nghệ tẩy trắng không Clo (ECF/TCF)
– Xeo giấy khô kết hợp thu hồi nước
– Sử dụng enzyme giảm tiêu hao hóa chất
– Lọc màng MBR – UF – RO cho nước thải

5.2 Thu hồi – tái sử dụng sản phẩm thải

– Thu hồi sợi trong nước thải
– Tái chế bùn cellulose
– Sử dụng tro lò hơi làm phụ gia xi măng
– RDF từ bùn – chất thải rắn

5.3 Tiết kiệm năng lượng

– Boiler biomass
– Thu hồi nhiệt lò hơi
– Biến tần VSD
– Tự động hóa dây chuyền

5.4 Giảm phát thải khí nhà kính

– Thay nhiên liệu dầu FO bằng Biomass
– Giảm phát thải CO₂ từ hơi nước
– Tối ưu vận hành sấy giấy

5.5 Giảm thiểu khí thải

– Cyclone + lọc bụi túi vải
– Scrubber ướt
– Hệ thống hấp phụ than hoạt tính
– Quan trắc tự động SOx – NOx – CO

5.6 Hậu cần xanh

– Giảm quãng đường vận chuyển
– Tăng sử dụng container kín
– Ứng dụng phần mềm tối ưu logistics

5.7 Tiết kiệm tài nguyên

– Tăng tỷ lệ OCC
– Giảm phụ thuộc bột giấy nguyên thủy
– Áp dụng mô hình tuần hoàn nước – bột

5.8 Tiêu thụ nước và tiết kiệm nước

– Thu hồi nước nóng
– Tuần hoàn nước 3 cấp
– Giảm rò rỉ đường ống
– Tối ưu quá trình rửa giấy

5.9 Nước thải – giải pháp xử lý

Áp dụng mô hình:

– Kỵ khí UASB
– Hiếu khí AAO
– Lọc màng MBR
– Ozone – than hoạt tính khử màu

Kết quả kỳ vọng:

– COD giảm 80–90%
– TSS giảm 95–99%
– Màu giảm 70–90%
– Đạt QCVN 12-MT loại A hoặc B

5.10 Quản lý chất thải rắn

– Phân loại bùn ngay tại nguồn
– Xử lý bùn bằng ép băng tải
– Hợp đồng chuyển giao CTNH theo Thông tư 02/2022

5.11 Hóa chất nguy hại

– Kho hóa chất có sàn chống thấm
– Hệ thống thu gom nước tràn
– Van cắt khẩn cấp
– Huấn luyện định kỳ

5.12 Kiểm soát tiếng ồn – rung

– Bọc cách âm cho máy xeo
– Tường chắn âm khu lò hơi
– Vật liệu giảm rung

5.13 Mua sắm xanh

– Ưu tiên nguyên liệu tái chế
– Bao bì thân thiện môi trường
– Nhà cung cấp có chứng nhận FSC, ISO 14001

Quan hệ với xã hội – lao động – cộng đồng

6.1 Quan hệ với người lao động

– Bảo đảm môi trường làm việc an toàn
– Quan trắc sức khỏe nghề nghiệp
– Đầu tư cải thiện điều kiện lao động
– Tăng thu nhập, giảm bệnh nghề nghiệp

6.2 Quan hệ với cộng đồng

– Công khai số liệu môi trường
– Hội nghị đối thoại với người dân
– Giảm mùi – giảm bụi khu vực xung quanh
– Hỗ trợ xây dựng hạ tầng cộng đồng

6.3 Quan hệ với xã hội

– Tham gia các chương trình trồng rừng
– Hợp tác với các viện – trường
– Thực hiện trách nhiệm xã hội CSR
– Đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững quốc gia (SDGs)

Nghiên cứu này chỉ ra rằng ngành sản xuất giấy là ngành tiêu thụ nhiều tài nguyên và phát sinh lượng lớn chất thải, nhưng hoàn toàn có thể phát triển bền vững nếu áp dụng:

– Hệ thống quản lý môi trường hiện đại
– Công nghệ xử lý khí thải – nước thải tiên tiến
– Mô hình sản xuất sạch hơn – tuần hoàn
– Quan trắc tự động và minh bạch thông tin
– Quản trị rủi ro hóa chất – tiếng ồn – chất thải

Tất cả doanh nghiệp trong ngành giấy tại Việt Nam, từ quy mô nhỏ đến quy mô lớn, đều bắt buộc tuân thủ Luật Bảo vệ môi trường 2020 và các quy chuẩn QCVN chuyên ngành. Việc lập ĐTM, xin giấy phép môi trường và xây dựng hệ thống quản lý môi trường không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn là lợi thế cạnh tranh để doanh nghiệp phát triển dài hạn.

CÔNG TY CP TV ĐẦU TƯ VÀ THIẾT KẾ XÂY DỰNG MINH PHƯƠNG

 - Hotline: 0903 649 782

Địa chỉ trụ sở chính: 28B Mai Thị Lựu - Khu phố 7, Phường Tân Định. TP.HCM 

Địa chỉ văn phòng đại diện: Chung cư B1- Số 2 Đường Trường Sa, Phường Gia Định. TP.HCM

Website: www.khoanngam.net;  www.lapduan.com; www.minhphuongcorp.net;

Email: nguyenthanhmp156@gmail.com ; thanhnv93@yahoo.com.vn